Josta Üzümü: Besin Profili ve Sağlık Faydalarına İlişkin Kapsamlı Bilimsel İnceleme

I. Özet

Bu rapor, kuş üzümü (Ribes nigrum) ve bektaşi üzümü (Ribes uva-crispa veya Ribes grossularia) arasında yapılan bir melezleme sonucu elde edilen eşsiz bir meyve olan Josta üzümünün (Ribes × nidigrolaria) besin profili ve potansiyel sağlık faydalarına ilişkin kapsamlı bir bilimsel inceleme sunmaktadır.1 Josta üzümü, her iki ebeveyn bitkisinin en arzu edilen özelliklerini, özellikle güçlü büyüme alışkanlığı, yüksek C vitamini içeriği ve hastalıklara karşı direnç yeteneğini bir araya getirmek amacıyla geliştirilmiştir.2 Bu doğal sağlamlık, Josta üzümünün yetiştiriciliğinde kimyasal müdahalelere (örneğin, pestisitler) olan ihtiyacı azaltarak, onu sürdürülebilir ve potansiyel olarak daha “temiz” bir gıda kaynağı haline getirmektedir. Bu durum, organik veya minimum düzeyde işlenmiş ürünleri önceliklendiren tüketiciler ve endüstriler için önemli bir değer teklifi sunmaktadır.

Josta üzümü, 100 gram porsiyon başına yaklaşık 48 kcal enerji, 0.8g protein, 0.5g yağ, 7.3g karbonhidrat (4.6g şeker) ve 5.2g diyet lifi içeren zengin bir besin profiline sahiptir.7 Özellikle dikkat çekici olan, 100 gram taze ağırlık başına 450-600 mg arasında değişen olağanüstü yüksek C vitamini içeriğidir.6 Bu miktar, birçok yaygın meyveden önemli ölçüde daha fazladır ve Josta’yı bağışıklık sistemi desteği ve antioksidan savunma için güçlü bir doğal kaynak olarak konumlandırmaktadır. Ayrıca, Josta üzümü, antosiyaninler, fenolik asitler, rutin, kateşinler ve kuersetin gibi çeşitli fenolik bileşikleri de içermektedir.9 Bu geniş biyoaktif bileşik yelpazesi, meyvenin antioksidan ve anti-enflamatuar etkilerinden kardiyovasküler sağlığa, kan şekeri yönetimine, sindirim sağlığına, bağışıklık fonksiyonuna, antikanser ve nöroprotektif potansiyele kadar uzanan çok yönlü sağlık faydalarına işaret etmektedir.

Mevcut bilimsel kanıtlar, Josta üzümünün potansiyel faydalarını desteklemekle birlikte, bu faydaların büyük bir kısmı ebeveyn bitkileri veya diğer ilgili meyveler üzerinde yapılan in vitro, hayvan ve sınırlı insan çalışmalarından elde edilmiştir. Josta üzümüne özgü insan klinik çalışmaları henüz sınırlıdır. Bu nedenle, Josta’nın insan sağlığı üzerindeki spesifik etkilerini tam olarak anlamak ve dozaj önerileri geliştirmek için daha fazla, iyi tasarlanmış randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

II. Josta Üzümüne Giriş

Botanik Kökeni ve Özellikleri

Josta üzümü (Ribes × nidigrolaria), 20. yüzyılın ortalarında Almanya’da geliştirilen, siyah kuş üzümü (Ribes nigrum) ve Avrupa ile Kuzey Amerika bektaşi üzümü türlerinin (Ribes uva-crispa ve Ribes grossularia) karmaşık bir melezidir.1 Bu botanik mühendislik çabası, her iki ebeveynin en arzu edilen özelliklerini bir araya getirmeyi amaçlamıştır: kuş üzümünün güçlü büyüme alışkanlığı, yüksek C vitamini içeriği ve hastalıklara karşı direnci ile bektaşi üzümünün daha büyük meyve boyutu ve kolay hasat edilebilirliği.2 Josta üzümünün en belirgin özelliklerinden biri, bektaşi üzümünün aksine dikensiz olmasıdır, bu da onu yetiştirmeyi ve hasat etmeyi önemli ölçüde kolaylaştırmaktadır.2

Bu melezleme sürecinde elde edilen hastalıklara karşı direnç, Josta üzümünü özellikle dikkate değer kılmaktadır. Bitki genellikle hastalıksız olarak tanımlanmakta ve bektaşi üzümü yaprak lekesi ile bektaşi üzümü küfüne karşı dirençli olduğu belirtilmektedir.4 Kuş üzümünün de doğal olarak hastalıklara karşı dirençli olduğu bilinmektedir.5 Bu genetik miras ve doğal dayanıklılık, Josta üzümünün yetiştirilmesi sırasında kimyasal müdahalelere, örneğin pestisit kullanımına olan ihtiyacı azaltmaktadır. Bu durum, Josta üzümünü sürdürülebilir tarım uygulamaları için cazip bir seçenek haline getirmekte ve tüketicilere daha az kimyasal işlem görmüş, “temiz” bir ürün sunma potansiyeli taşımaktadır. Bitkinin savunma mekanizmalarına daha az enerji harcaması, potansiyel olarak daha yüksek konsantrasyonlarda faydalı fitokimyasallar üretmesine olanak tanıyabilir, bu da sağlık faydalarını artırabilir.

Josta üzümleri parlak, yuvarlak ve sert yapıdadır.1 Tadı, bektaşi üzümünün ekşiliği ile kuş üzümünün tatlılığı ve derinliğini dengeleyen karmaşık bir profile sahiptir.1 Bitki genellikle ikinci yıldan itibaren verimli bir şekilde meyve vermeye başlar ve tam bir ürün elde etmek dört ila beş yıl sürebilir, bir çalıdan yaklaşık 5 kilogram meyve alınabilir.1

Kısa Tarihi ve Mutfak Uygulamaları

Josta üzümü, 20. yüzyılın ortalarında geliştirilmiş olup, ebeveyn bitkilerinin en iyi özelliklerini birleştirmeyi ve yaygın zararlılara ve hastalıklara karşı dirençli olmayı hedefleyen kasıtlı bir botanik mühendislik çabasının ürünüdür.2 Bu meyve, mutfakta oldukça çok yönlü bir kullanıma sahiptir. Taze olarak tüketilebileceği gibi, reçeller, turşular, tatlılar (tartlar ve crumble’lar gibi), şuruplar ve meyve şarapları yapmak için de kullanılabilir.3

Sağlıklı Bir Diyette Meyvelerin Bağlamsal Önemi

Meyveler genel olarak, zengin fitokimyasal, vitamin, mineral ve diyet lifi içerikleri nedeniyle besin değeri yüksek gıdalar olarak kabul edilmektedir.17 Meyve tüketimi, kardiyovasküler hastalıklar, kanser ve metabolik bozukluklar dahil olmak üzere çeşitli kronik hastalık riskinin azalmasıyla tutarlı bir şekilde ilişkilendirilmektedir. Bu faydalar, büyük ölçüde meyvelerin güçlü antioksidan ve anti-enflamatuar özelliklerinden kaynaklanmaktadır.17 Bu genel bağlam, Josta üzümünün potansiyel sağlık faydalarının anlaşılması için sağlam bir temel oluşturmaktadır.

III. Josta Üzümünün Besin Profili

Josta üzümü, sağlık açısından birçok fayda sunan zengin bir besin bileşimine sahiptir. Aşağıda, 100 gram taze ağırlık başına detaylı besin değerleri sunulmaktadır:

Detaylı Makro Besin Değerleri

100 gram çiğ Josta üzümü porsiyonu yaklaşık 48 kcal enerji sağlamaktadır.7 Bu, onu düşük kalorili bir meyve seçeneği yapmaktadır. Protein içeriği 0.8g 7 ve toplam yağ içeriği 0.5g’dır.7 Karbonhidrat içeriği 7.3g olup, bunun 4.6g’ı şekerden oluşmaktadır.8 Josta üzümü, 100 gram porsiyon başına 5.2g diyet lifi ile “yüksek lifli” olarak kabul edilmektedir.8 Bu lif, hem selüloz hem de pektin gibi diyet lifi türlerini içermektedir.6

Josta’nın önemli lif içeriği (100g’da 5.2g) ve nispeten düşük şeker içeriği (100g’da 4.6g) metabolik açıdan önemli bir avantaj sunmaktadır.8 Yüksek lifli diyetler, şekerin sindirim sisteminden emilimini yavaşlatarak glikoz metabolizmasını ve insülin duyarlılığını iyileştirmeyle ilişkilendirilmektedir.26 Bu özel oran, kan şekeri seviyelerini yönetmeye odaklanan bireyler (örneğin diyabet veya prediyabet riski taşıyanlar) veya kilo yönetimi hedefleyenler için Josta’yı özellikle umut vadeden bir meyve haline getirmektedir, zira doğal tatlılık sunarken kan şekeri seviyelerinde hızlı yükselişlere neden olmamaktadır.

Kapsamlı Vitamin İçeriği Analizi

Josta üzümü, özellikle C vitamini (askorbik asit) açısından olağanüstü zengindir. Bildirilen konsantrasyonlar 100 gram taze ağırlık başına 42.71 mg’dan 591 mg’a kadar değişmekte 30, bazı kaynaklar ise 450-600 mg/100g aralığını belirtmektedir.6 Bu miktar, kuş üzümü (200 mg/100g) ve limon (40 mg/100g) gibi diğer birçok meyveden önemli ölçüde daha yüksektir.6 Bu benzersiz yüksek C vitamini içeriği, Josta üzümünü bağışıklık sistemini güçlendirmek, serbest radikal hasarına karşı güçlü antioksidan savunma sağlamak ve cilt ve bağ dokusu sağlığı için temel kolajen sentezini desteklemek için güçlü bir doğal kaynak olarak konumlandırmaktadır. Bu konsantrasyon seviyesi, Josta’yı bu belirli besin maddesi açısından birçok yaygın “süper meyveyi” geride bırakarak, fonksiyonel gıda geliştirme veya diyet önerileri için üstün bir seçenek haline getirebilir.

Josta üzümü ayrıca K vitamini ve çeşitli B vitaminleri içermektedir.7 Dahası,

A vitamini, P vitamini ve E vitamini 6 ile birlikte

beta-karoten 6 içerdiği de belirtilmektedir.

Kapsamlı Mineral İçeriği Analizi

Josta üzümü, Potasyum (11.9-275 mg/100g) ve Demir (0.62-3.4 mg/100g) dahil olmak üzere önemli minerallerin iyi bir kaynağıdır. Potasyum özellikle kardiyovasküler sistem için faydalıdır 6 ve demir, anemi hastaları için yararlıdır.6

Meyvede bulunan diğer mineraller arasında Kalsiyum (12.5-36 mg/100g), Magnezyum (17-20 mg/100g) ve Fosfor (22-275 mg/100g) bulunmaktadır. Araştırmalar, Josta üzümünde Selanyum bulunduğunu ve en yüksek konsantrasyonların kabuk ve posada 8 mg/kg uygulama seviyesinde bulunduğunu göstermektedir.30 Josta’nın ebeveyn bitkileri olan kuş üzümü ve bektaşi üzümü verileri, çinko ve manganez gibi eser elementlerin de muhtemel varlığına işaret etmektedir.18

Anahtar Antioksidan Bileşiklerin Tanımlanması ve Miktarı

Josta üzümü, yüksek fenolik bileşikler içeriği nedeniyle doğal antioksidanların en zengin kaynaklarından biri olarak tanınmaktadır.9 Josta meyveleri için bildirilen en yüksek toplam fenol içeriği, 100g taze ağırlık başına 1,593.92 mg Gallik Asit Eşdeğeri (GAE) olup 9, diğer çalışmalar 1809.24 mg GAE/kg FW bildirmektedir.10

Meyve, koyu renginden sorumlu olan ve antioksidan kapasitesine önemli ölçüde katkıda bulunan antosiyaninler açısından zengindir.2 Tanımlanan spesifik antosiyaninler arasında siyanidin 3,5 di-glukozit, delfinidin 3-rutinozit, siyanidin 3-rutinozit ve delfinidin 3-glukozit bulunmaktadır.10

Rubus fruticosus (bir böğürtlen türü) gibi ilgili meyvelerdeki toplam antosiyanin içeriği, 100g taze ağırlık başına 70 ila 180 mg arasında değişebilmektedir.18

Josta üzümü, vanilik asit, 2-hidroksibenzoik asit, protokateşik asit 10, klorojenik asit, malik asit ve fumarik asit gibi çeşitli

fenolik asitler içermektedir.9 Josta’da bulunan diğer önemli flavonoidler arasında

rutin (çalışılan meyveler arasında en yüksek olduğu belirtilen 22.29 mg/100g FW), kateşinler (264.64 mg/100g FW) ve kuersetin (7.30 mg/100g FW) bulunmaktadır.10

Ellagik asit de mevcuttur, ancak bektaşi üzümünün daha yüksek değerlere sahip olduğu belirtilmektedir.9 Josta’daki toplam biyo flavonoid içeriğinin 320-380 mg/100g’a yakın olduğu bildirilmektedir.6

Bu geniş biyoaktif bileşik yelpazesi, Josta’nın sağlık faydalarının tek bir bileşiğe atfedilemeyecek kadar çok yönlü ve potansiyel olarak sinerjistik olduğunu göstermektedir. Farklı polifenoller, bilindiği üzere farklı biyolojik aktivitelere sahiptir (örneğin, ellagik asit anti-enflamatuar özelliklere sahipken 34, kuersetin anti-COVID-19 potansiyeline sahiptir 17). Bu çeşitlilik, Josta’nın çeşitli biyolojik yollara aynı anda etki etmesine olanak tanıyarak, genel terapötik etkinliği artırabilir ve birden fazla sağlık alanında (örneğin, anti-enflamatuar, nöroprotektif, antikanser) kapsamlı destek sunabilir. Bu tür bir çeşitlilik, yüksek faydalı bitkisel gıdaların ayırt edici bir özelliğidir.

Josta Üzümünün Detaylı Besin Bileşimi (100g Taze Ağırlık Başına)

Besin MaddesiMiktar (100g Taze Ağırlık Başına)Kaynaklar
Makro Besinler
Enerji48 kcal7
Protein0.8 g7
Toplam Yağ0.5 g7
Karbonhidrat7.3 g8
Şeker4.6 g8
Diyet Lifi5.2 g8
Vitaminler
C Vitamini42.71 – 591 mg (ortalama 450-600 mg)1
K VitaminiMevcut7
B VitaminleriMevcut7
A VitaminiMevcut6
E VitaminiMevcut6
Beta-KarotenMevcut6
P VitaminiMevcut6
Mineraller
Potasyum11.9 – 275 mg
Demir0.62 – 3.4 mg
Kalsiyum12.5 – 36 mg
Magnezyum17 – 20 mg
Fosfor22 – 275 mg
SelanyumTespit edildi (8 mg/kg uygulamada en yüksek)30
ÇinkoMevcut (ebeveyn bitkilerinden)18
ManganezMevcut (ebeveyn bitkilerinden)18
Antioksidanlar ve Fitokimyasallar
Toplam Fenol İçeriği1593.92 mg GAE9
AntosiyaninlerMevcut2
Rutin22.29 mg10
Kateşinler264.64 mg10
Kuersetin7.30 mg10
Ellagik AsitMevcut9
Fumarik Asit121.88 mg9
Sitrik Asit14.84 mg9
Malik AsitMevcut9
Toplam Biyo flavonoid320 – 380 mg6

IV. Sağlık Faydaları ve Bilimsel Kanıtlar

A. Antioksidan ve Anti-enflamatuar Özellikler

Josta üzümü, zengin fitokimyasal içeriği sayesinde güçlü antioksidan ve anti-enflamatuar özellikler sergilemektedir. Bu özellikler, meyvenin genel sağlık faydalarının temelini oluşturmaktadır.

Etki Mekanizmaları:

Josta üzümleri, özellikle antosiyaninler olmak üzere antioksidanlar açısından zengindir ve bu bileşikler oksidatif stresle mücadelede kritik rol oynamaktadır.2 Josta’nın yüksek toplam fenol içeriği, güçlü genel antioksidan aktiviteye katkıda bulunmaktadır.9 Antioksidanlar, kalp hastalığı ve kanser gibi kronik durumların gelişimine katkıda bulunan, hücrelere zarar veren ve kararsız moleküller olan serbest radikalleri temizleyerek işlev görmektedir.36

Meyvelerin anti-enflamatuar özellikleri, başta antosiyaninler, gallik asit ve ellagik asit olmak üzere polifenolik bileşiklerine atfedilmektedir.54 Bu bileşikler, nükleer faktör-kappa B (NF-κB) ve siklooksijenaz-2 (COX-2) enzimleri gibi anahtar enflamatuar yolları modüle ederek ve interlökin-6 (IL-6), interlökin-1 beta (IL-1β) ve tümör nekroz faktörü-alfa (TNF-α) gibi pro-enflamatuar sitokinlerin üretimini azaltarak etki göstermektedir.56

Araştırma Kanıtları:

Josta üzümünün ekstraktları ve suyu, E. coli gibi bazı bakterilere karşı anti-fungal özellikler ve inhibitör etkiler göstermiştir.13 Bu doğrudan antimikrobiyal aktivite, Josta üzümünün genel sağlık faydalarının ötesine geçerek, belirli mikrobiyal enfeksiyonların yönetimi veya önlenmesinde doğal bir yardımcı olarak rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bu benzersiz özellik, sorumlu spesifik bileşikleri belirlemek ve tam antimikrobiyal etki spektrumunu tespit etmek için daha fazla özel araştırma gerektirmektedir.

Josta’nın ebeveyn bitkileri ve ilgili meyveler üzerinde yapılan araştırmalar da bu bulguları desteklemektedir. Josta’nın ebeveyni olan kuş üzümü (Ribes nigrum), güçlü anti-enflamatuar, antioksidan ve antimikrobiyal etkileriyle iyi belgelenmiştir.52 Diğer ebeveyn olan bektaşi üzümü de anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.67 Antosiyanin açısından zengin başka bir meyve olan yaban mersini, iNOS, TNF-α, IL-1β ve IL-6 gibi enflamatuar belirteçleri azaltma ve COX-2’yi seçici olarak inhibe etme dahil olmak üzere, preklinik ve klinik çalışmalarda önemli antioksidan ve anti-enflamatuar etkiler göstermiştir.48 Çeşitli meyve fenolik ve uçucu ekstraktları üzerinde yapılan genel

in vitro çalışmalar, uyarılmış makrofaj hücrelerinde nitrik oksit (NO), prostaglandin E2 (PGE2), COX-2, IL-6 ve TNF-α gibi pro-enflamatuar medyatörlerin inhibisyonunu göstermiştir.51

Josta üzümü, kuş üzümü ve bektaşi üzümünün bir melezi olarak, her iki ebeveyninden de anti-enflamatuar ve antioksidan özellikler miras almıştır.1 Josta’da tanımlanan rutin ve kateşinler gibi çeşitli spesifik fenolik bileşikler, anti-enflamatuar ve antioksidan aktiviteleriyle bilinmektedir.34 Bu zengin ve çeşitli fitokimyasal profil, birden fazla bileşiğin birlikte çalışarak genel anti-enflamatuar ve antioksidan tepkiyi güçlendirdiği sinerjistik bir etkiyi düşündürmektedir. Bu “kokteyl” etkisi, genellikle izole edilmiş bileşiklerden daha güçlüdür. Bu durum, Josta üzümünün kronik enflamatuar durumları ve oksidatif stresi hafifletmeyi amaçlayan diyet müdahaleleri için oldukça umut vadeden bir aday olduğunu göstermektedir.

B. Kardiyovasküler Sağlık

Josta üzümü ve diğer meyvelerin tüketimi, kardiyovasküler sağlık üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu bilimsel araştırmalarla desteklenmektedir.

Kan Basıncı ve Lipid Profilleri Üzerindeki Etki:

Genel meyve tüketimi, epidemiyolojik ve klinik çalışmalarda kardiyovasküler risk profillerinin iyileşmesiyle tutarlı bir şekilde ilişkilendirilmektedir.24 Josta’nın ebeveynlerinden biri olan

kuş üzümü, insanlarda arteriyel kan basıncını (Sistolik Kan Basıncı – SBP ve Diyastolik Kan Basıncı – DBP) düşürebileceğini ve kan damarı fonksiyonunu iyileştirebileceğini gösteren çalışmalarla belgelenmiştir.72 Kuş üzümünün mekanizmaları, artan nitrik oksit bulunabilirliği ve arteriyel vazodilatasyonu içerebilir.72 Kuş üzümü polifenolleri, toplam kolesterol ve SBP/DBP’de orta düzeyde azalma ile ilişkilendirilmektedir.74

Diğer ebeveyn olan bektaşi üzümü üzerinde yapılan preklinik çalışmalar, ekstraktlarının arter tıkanıklığını önleyici ve kolesterol düşürücü özelliklere sahip olabileceğini düşündürmektedir.67 Hint bektaşi üzümü tozu ile yapılan insan çalışmalarında, toplam kolesterol ve trigliseritlerde önemli düşüşler ve HDL-C’de artış ile LDL-C’de düşüş gözlemlenmiştir.75

İlgili bir Ribes türü olan aronya (chokeberry), meta-analizlerde özellikle 50 yaş üstü yetişkinlerde sistolik kan basıncını ve toplam kolesterolü önemli ölçüde azalttığını göstermiştir.42 Aronya, kolesterol emilimini engelleyerek ve adipogenezi azaltarak kan lipid içeriğini düşürebilir.61

Ahududu üzerine yapılan bir meta-analizde, genel olarak lipid profili ve kan basıncı üzerinde anlamlı bir etki bulunmamasına rağmen, alt grup analizleri belirli popülasyonlarda faydalı etkiler ortaya koymuştur (örneğin, metabolik sendromlu, sınırda yüksek kolesterollü, aşırı kilolu veya 35 yaş üstü bireylerde toplam kolesterolde azalma; 8 haftadan uzun süreli çalışmalarda, metabolik sendromlu, sınırda yüksek kolesterollü veya 35 yaş üstü bireylerde LDL-C’de azalma; Kore dışı ülkelerde, obez, kadın veya 35 yaş altı sağlıklı bireylerde HDL-C’de artış).78 Ahududu tüketimi ayrıca kan basıncının düşürülmesine de katkıda bulunabilir.78

Böğürtlen tüketimi, kan basıncını ve LDL-C’yi düşürmeye ve kan şekerini düzenlemeye yardımcı olarak kalp sağlığına katkıda bulunabilir.45 Böğürtlenler, oksidatif stresi ve enflamasyonu azaltan antosiyaninler, flavonoidler ve polifenoller içerir, bu da kolesterol profillerini iyileştirir (LDL’yi düşürür, HDL’yi artırır).43 Böğürtlenlerdeki potasyum da kan basıncının düzenlenmesini destekler.45

Antosiyaninler ve Diğer Polifenollerin Rolü:

Josta ve diğer meyvelerde bol miktarda bulunan antosiyaninler, kardiyovasküler faydaların anahtar bileşenleridir. Vazokonstriksiyonu kolaylaştırarak kan akışını iyileştirir ve kan basıncını düşürürler.79 Ayrıca kan pıhtılaşmasını azaltır ve zararlı bir kolesterol formu olan oksitlenmiş düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) oluşumunu engellerler.73 Meyvelerdeki geniş polifenol spektrumu, genellikle oksidatif stresi ve enflamasyonu azaltır; bunlar kardiyovasküler hastalıkların gelişimi ve ilerlemesinde kritik temel faktörlerdir.40

Josta üzümü, genetik mirası ve güçlü fitokimyasal profili göz önüne alındığında, benzer, hatta daha üstün, kapsamlı kardiyovasküler faydalar sağlayabilir. Bu durum, Josta’nın hipertansiyon, dislipidemi ve genel kalp hastalığı riskini yönetmek için çok yönlü bir diyet stratejisine katkıda bulunabileceğini düşündürmektedir. Vasküler sistem üzerindeki güçlü antioksidan ve anti-enflamatuar etkileri, uzun vadeli kardiyovasküler sağlığı desteklemedeki rolünü daha da pekiştirmektedir.

Ancak, meyvelerin kardiyovasküler sağlık üzerindeki faydaları konusunda geniş bir fikir birliği olmasına rağmen, aronya üzerindeki bazı çalışmalar “sınırlı ve tutarsız” kanıtlar veya belirli popülasyonlarda kolesterol veya kan basıncı üzerinde “anlamlı bir etki yok” olduğunu belirtmektedir.74 Benzer şekilde, ahududu tüketimi üzerine yapılan bir meta-analiz, lipid profili ve kan basıncı üzerinde genel olarak anlamlı etkiler göstermezken, belirli alt gruplarda (örneğin, metabolik sendromlu, sınırda yüksek kolesterollü veya belirli yaş gruplarındaki bireyler) anlamlı faydalar ortaya koymuştur.78 Bu durum, faydaların büyüklüğünün ve tespit edilebilirliğinin, çalışma katılımcılarının başlangıçtaki sağlık durumuna göre önemli ölçüde değişebileceğini vurgulamaktadır. Bu gözlem, Josta üzümü üzerine yapılacak gelecekteki insan klinik araştırmalarının, belirli risk altındaki popülasyonları (örneğin, önceden hipertansiyon, dislipidemi veya metabolik sendromu olan bireyler veya yaşlı yetişkinler) hedef alarak dikkatlice tasarlanması gerektiğini göstermektedir. Bu tür hedefe yönelik çalışmalar, Josta’nın klinik etkinliğini daha kesin bir şekilde gösterme ve nicelendirme olasılığı daha yüksektir, zira sağlıklı bireylerde daha az belirgin değişiklikler gözlemlenebilir.

C. Kan Şekeri Yönetimi ve İnsülin Duyarlılığı

Josta üzümü, kan şekeri yönetimi ve insülin duyarlılığı üzerinde potansiyel faydalar sunmaktadır. Bu etkiler, Josta’nın zengin besin profili ve özellikle lif ve polifenol içeriğiyle ilişkilendirilmektedir.

Glikoz Metabolizması, Açlık Kan Şekeri ve İnsülin Tepkisi Üzerindeki Etkiler:

Genel meyve tüketimi, glikoz regülasyonunun iyileşmesi ve diyabet geliştirme riskinin azalmasıyla geniş ölçüde ilişkilendirilmektedir.81 Josta’nın ebeveynlerinden biri olan

kuş üzümü üzerine yapılan araştırmalar, ekstraktlarının diyabetik hayvan modellerinde kan glikoz düzeylerini düşürebileceğini ve glikoz toleransını iyileştirebileceğini göstermektedir. Ayrıca, sağlıklı insan deneklerde yemek sonrası glikoz, insülin ve inkretin tepkilerini azaltmaktadır.84 Kuş üzümünün insülin duyarlılığını ve salgısını artırdığı da gösterilmiştir.86

Diğer ebeveyn olan bektaşi üzümü, diyabetli bireylerde kan şekeri düzeylerini normal aralığa getirmeye yardımcı olabilir.67 Hint bektaşi üzümü tozu ile yapılan insan çalışmalarında, sağlıklı ve diyabetli deneklerde hem açlık hem de iki saatlik yemek sonrası kan glikoz düzeylerinde önemli düşüşler gözlemlenmiştir.75

İlgili bir Rubus türü olan böğürtlen ekstraktlarının, sıçan modellerinde glisemiyi düşürdüğü ve insülin duyarlılığını artırdığı gözlemlenmiştir; bu etkiler genellikle dişilerde daha belirgindir. Ayrıca lipid yıkımını da teşvik edebilirler.87 Mekanizmalar arasında, artan periferik doku glikoz alımı gibi pankreas dışı etkiler, potansiyel β-hücre yenilenmesi ve α-glukozidaz aktivitesinin modülasyonu bulunmaktadır.87

Ahududu üzerine yapılan bir meta-analiz, ahududu tüketiminin insülin konsantrasyonlarını önemli ölçüde artırdığını, özellikle prediyabetli bireylerde, ancak genel açlık kan glikozu veya HbA1C üzerinde anlamlı bir etki yaratmadığını göstermiştir.56

Aronya (chokeberry), yemek sonrası glikoz tepkilerini azaltabilir ve açlık kolesterol düzeylerini düşürebilir.88 Diyabetik etki gösterir, buna pankreas β-hücrelerinin korunması ve hayvan modellerinde insülin duyarlılığının iyileşmesi dahildir.61

Lif ve Polifenol Katkılarının Tartışılması:

Josta’nın önemli lif içeriği (100g’da 5.2g) 8, glikoz yönetiminde kritik bir rol oynamaktadır. Yüksek lifli diyetler, şekerin sindirim sisteminden emilim hızını yavaşlatarak glikoz metabolizmasını ve insülin duyarlılığını iyileştirmeye katkıda bulunmaktadır.26

Josta’daki antosiyaninler de dahil olmak üzere çeşitli polifenolik bileşikler, kan şekeri regülasyonundaki potansiyel faydalarının anahtarıdır.82 Bu bileşikler, çeşitli mekanizmalar aracılığıyla anti-diyabetik etkiler gösterebilir:

  • α-glukozidaz ve α-amilaz gibi karbonhidrat sindirim enzimlerini inhibe ederek glikoz emilimini azaltmak.63
  • Periferik dokular tarafından glikoz alımını artırmak.
  • İnsülin sinyalizasyonunu ve salgısını iyileştirmek.83
  • Enerji metabolizmasının anahtar düzenleyicisi olan AMP ile aktive olan protein kinazı (AMPK) aktive etmek.84

Josta üzümü, glisemik kontrol için güçlü, çok yönlü bir yaklaşım sunmaktadır. Lif içeriği şekerin emilimini fiziksel olarak yavaşlatırken, zengin polifenol profili enzim aktivitesini aktif olarak modüle etmekte ve hücresel insülin tepkisini iyileştirmektedir. Bu durum, Josta’yı tip 2 diyabet ve metabolik sendromun önlenmesi ve yönetimi için oldukça umut vadeden bir diyet bileşeni haline getirmekte, kan şekeri seviyelerini dengelemek için doğal, gıda bazlı bir strateji sunmaktadır.

Böğürtlen (Josta’nın ebeveynlerinden biri olan Rubus türü) üzerine yapılan bir çalışmada, glikoz ve insülin duyarlılığı üzerindeki etkilerinin “erkeklerdekinden daha belirgin olarak dişilerde” olduğu belirtilmiştir.87 Bu durum, genel diyet önerilerinde sıklıkla göz ardı edilen bir değişkeni (cinsiyet) ortaya koymaktadır. Ayrıca, meyve polifenollerinin biyoyararlanımı genellikle düşük kabul edilmekte ve önemli bir kısmının sistemik olarak emilmek yerine kolona ulaştığı belirtilmektedir.25 Bu gözlemler, gelecekteki Josta araştırmaları için kritik soruları gündeme getirmektedir: Josta’nın glisemik faydaları da cinsiyete bağlı farklılıklar gösteriyor mu? İşleme yöntemleri (örneğin, taze, meyve suyu, kurutulmuş) ve Josta’nın polifenollerinin (örneğin, yüksek rutin, kateşinler 10) benzersiz profili, sistemik biyoyararlanımlarını ve dolayısıyla metabolik etkilerini nasıl etkilemektedir? Bu nüansları anlamak, kesin, kanıta dayalı diyet yönergeleri geliştirmek ve Josta bazlı ürünleri belirli popülasyonlarda maksimum etkinlik için optimize etmek açısından hayati önem taşımaktadır.

D. Sindirim Sağlığı ve Bağırsak Mikrobiyotası Modülasyonu

Josta üzümü, zengin lif ve polifenol içeriği sayesinde sindirim sağlığı ve bağırsak mikrobiyotası modülasyonu üzerinde önemli faydalar sunmaktadır.

Diyet Lifinin Rolü:

Josta üzümü, 100 gramda 5.2g lif içermekte olup 8, sağlıklı sindirime önemli katkı sağlamaktadır.54 Diyet lifi, sindirim sistemi içindeki sağlıklı bakteri dengesini desteklemekte 55, düzenli bağırsak hareketliliğine yardımcı olmakta 93 ve kabızlığın önlenmesinde etkili olmaktadır.54 Lif, prebiyotik görevi görerek faydalı bağırsak bakterileri için bir besin kaynağı sağlamaktadır. Bu lifin bağırsak mikropları tarafından fermantasyonu, kolon duvarlarını besleyen ve bağışıklık sistemini düzenlemede rol oynayan kısa zincirli yağ asitleri (KZY A) üretmektedir.28

Josta Üzümü Bileşenlerinin Bağırsak Mikrobiyotası Üzerindeki Etkisi:

Genel meyve polifenolleri, gastrointestinal sistemde bağırsak mikrobiyotası tarafından yoğun bir şekilde metabolize edilmekte, mikrobiyal popülasyonları ve insan metabolomunu etkilemektedir.94

İlgili bir Rubus türü olan böğürtlen ekstraktlarının, bağırsak mikrobiyotasını önemli ölçüde etkilediği, mikrobiyal çeşitliliği artırdığı ve obezite ile ilişkili kritik bir özellik olan Firmicutes/Bacteroidetes (F/B) oranını azalttığı gösterilmiştir. Bu durum, faydalı Bacteroides, Prevotella ve Akkermansia türlerinin bolluğunda artışa yol açmaktadır.61 Bu değişiklikler, karaciğer yağlanması ve obezitede azalma ile ilişkilendirilmiştir.61

Josta’nın ebeveynlerinden biri olan kuş üzümü, bağırsak mikrobiyotasının bileşimini ve işlevini değiştirebilir. Yüksek dozlarda kuş üzümü posası, pro-oksidan olarak hareket ederek enflamatuar ortamı ve kolorektal kanser ilerlemesini artırabilir.101 Ancak, kuş üzümü ekstraktı alımı, bağırsak mikrobiyotasının alfa çeşitliliğini doz bağımlı olarak artırmış ve oksidatif fosforilasyon ile ilgili mikrobiyom genlerinin artışını ve karbonhidrat sindirimi ve emilimi ile ilgili genlerin azalmasını öngörmüştür.86

Genel olarak, meyve polifenolleri ve diyet lifleri arasındaki etkileşim, sindirim sisteminin üst ve alt kısımlarında biyo erişilebilirliklerini etkilemektedir.95 Bu bileşenler, konjugatları ve metabolitleriyle birlikte, mikrobiyom popülasyonunu ve çeşitliliğini modüle etmektedir.95 Bağırsak mikrobiyotasının bu şekilde modülasyonu, bağırsak bariyer bütünlüğünü iyileştirebilir ve enflamasyonu azaltabilir.55

Josta üzümünün, fenolik bileşikleri ve karbonhidratları kolona ulaştırarak sindirim sağlığına katkıda bulunduğu ve burada bağırsak mikrobiyotası tarafından fermente edildiği araştırmalarla gösterilmektedir.94 Bu fermantasyon, kolonda pH’ın düşmesine, faydalı kısa zincirli yağ asitlerinin artmasına ve bağırsak mikrobiyotası bileşiminde olumlu bir modülasyona (özellikle Firmicute/Bacteroidetes oranında azalma) yol açmaktadır.94 Pektin gibi lif bileşenleri, bu kolonsal etkilerde kritik bir rol oynamaktadır.94 Ayrıca, salınan fenolikler, antioksidan ve hipoglisemik aktivitelerin iyileşmesine katkıda bulunmaktadır.94 Bu durum, Josta’nın bağırsak mikrobiyotasını modüle ederek ve bağırsak bariyer bütünlüğünü potansiyel olarak iyileştirerek genel sindirim sağlığını destekleme potansiyelini güçlendirmektedir.

E. Kanser Önleme Potansiyeli

Josta üzümü ve diğer meyveler, antikanser etkileriyle ilgili umut vadeden araştırmaların konusu olmuştur. Bu araştırmalar genellikle in vitro ve hayvan modellerinde yürütülmekle birlikte, bazı insan çalışmaları da mevcuttur.

Farklı Kanser Türleri Üzerindeki Etkiler:

Genel olarak, meyve ekstraktlarının oral, meme, kolon, prostat, mide ve karaciğer dahil olmak üzere çeşitli kanser hücre hatlarının büyümesini ve çoğalmasını inhibe ettiği gösterilmiştir.102 Meyve tüketiminin, kolorektal kanser gibi çeşitli kanser türlerine karşı önemli sağlık faydaları sağladığı epidemiyolojik çalışmalarla desteklenmektedir.103

Aronya (chokeberry) üzerine yapılan test tüpü ve hayvan çalışmaları, antosiyaninlerinin kolon kanseri hücrelerinin büyümesini durdurabileceğini düşündürmektedir.42 Bir

in vitro çalışmada, 50 mg aronya ekstraktının 24 saat içinde kolon kanseri hücre büyümesini %60 oranında azalttığı bulunmuştur.42 Aronya ekstraktları ayrıca meme kanseri ile ilişkili oksidatif stresi azaltmaya ve pankreas kanseri tedavisinde kemoterapi ilaçlarına yardımcı olmaya da faydalı olabilmektedir.42 Aronya’nın antineoplastik (tümör karşıtı) aktiviteye sahip olduğu ve kanser apoptozunu önemli ölçüde indüklediği, antiproliferatif, anti-kök hücre ve anti-anjiyojenik etkiler gösterdiği belirtilmektedir.104

Böğürtlen ekstraktları, in vitro olarak mide (AGS), kolon (SW-620), karaciğer (HepG2) ve cilt (SK-Mel-28) kanser hücre hatlarına karşı sitotoksik aktivite göstermiştir.102 Böğürtlen polifenollerinin, kanser hücrelerinin çoğalmasını durdurduğu ve apoptozu teşvik ettiği gösterilmiştir.46

Ahududu (özellikle siyah ahududu) üzerine yapılan preklinik çalışmalar, oral, özofagus, kolon, meme ve cilt kanseri dahil olmak üzere geniş bir kanser yelpazesini inhibe ettiğini göstermektedir.105 Siyah ahududu ekstraktlarının, oral boşluk, özofagus ve kolon kanserlerinin prekanseröz lezyonları veya kanserleri üzerinde olumlu etkileri olduğu bildirilmiştir.105 Kırmızı ahududu ekstraktlarının, hepatoselüler karsinom (HCC) hücrelerinde hücre proliferasyonunu önemli ölçüde inhibe ettiği ve hücre döngüsü ilerlemesini durdurduğu gösterilmiştir.106

Antikanser Mekanizmaları:

Meyvelerdeki biyoaktif bileşikler, kanser gelişimine yol açan oksidatif ve diğer hücresel süreçler üzerinde koruyucu etkiler göstermektedir.44 Mekanizmalar şunları içerebilir:

  • Antioksidan Etkiler: Serbest radikalleri temizleyerek ve oksidatif DNA hasarını azaltarak mutagenezi ve kanser başlangıcını inhibe etmek.44
  • Apoptoz İndüksiyonu: Kanser hücrelerinde programlanmış hücre ölümünü (apoptoz) teşvik etmek.108
  • Proliferasyon İnhibisyonu: Kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını engellemek.108
  • Enflamasyonun Azaltılması: Kronik enflamasyon, kanser gelişiminde önemli bir faktör olduğundan, meyvelerin anti-enflamatuar özellikleri antikanser etkilerine katkıda bulunur.58
  • Sinyal Yollarının Modülasyonu: NF-κB ve COX-2 gibi kanserle ilişkili sinyal yollarını etkilemek.105

Josta üzümüne özgü antikanser çalışmaları sınırlı olsa da, ebeveyn bitkileri (kuş üzümü, bektaşi üzümü) ve ilgili meyveler (aronya, böğürtlen, ahududu) üzerindeki güçlü kanıtlar, Josta’nın da benzer antikanser potansiyeline sahip olabileceğini düşündürmektedir. Josta’nın zengin antosiyanin, fenolik ve flavonoid içeriği, bu potansiyeli beslemektedir.2 Ancak, bu alandaki bulguların çoğu

in vitro veya hayvan çalışmalarından gelmekte olup, insanlarda kanser önleme veya tedavisi üzerindeki kesin etkilerini belirlemek için daha fazla insan klinik çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır.42

F. Beyin Sağlığı ve Bilişsel Fonksiyon

Josta üzümü ve diğer meyveler, beyin sağlığı ve bilişsel fonksiyonların korunmasında potansiyel faydalar sunmaktadır. Bu faydalar, meyvelerin zengin antioksidan ve anti-enflamatuar bileşik profiliyle ilişkilendirilmektedir.

Nöroprotektif Etkiler ve Bilişsel İyileşme:

Meyvelerde bulunan polifenolik bileşikler, oksidatif stresi ve enflamasyonu azaltarak veya nöronal iletişim, kalsiyum tamponlama yeteneği gibi sinyalizasyonu doğrudan etkileyerek faydalı etkilerini gösterebilir.111 Yaşlanmış hayvanlarda meyve takviyesinin öğrenme ve hafıza üzerinde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir.113 Bu etki, meyve polifenollerinin yaşlanan nöronlarla doğrudan etkileşimi, stresle ilişkili hücresel sinyallerin etkisini azaltması ve nöronların yaşlanma sırasında düzgün işleyişini sürdürme kapasitesini artırmasıyla ilişkilendirilmektedir.113

Böğürtlen ekstraktının, sıçanlarda skopolamin kaynaklı amnezide hafıza bozukluğunu önlemede etkili olduğu bulunmuştur.114 Bu etki, böğürtlen ekstraktının antioksidan ve anti-kolinesteraz aktiviteleriyle ilişkilendirilmektedir.114 Böğürtlen ayrıca, sıçanlarda ketamin kaynaklı mani modelinde davranışsal ve nörokimyasal değişiklikleri önleyerek nöroprotektif, antioksidan ve anti-enflamatuar etkiler göstermiştir.114 Alzheimer hastalığı (AD) modellerinde de çok hedefli etkiler sergilemiş, asetilkolinesteraz aktivitesini, IL-6’yı, oksidatif hasarı ve belirli gen ifadelerini önlemiştir.114

Aronya (chokeberry) üzümlerinin nöroprotektif potansiyele sahip olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır.17 Aronya ekstraktının, glutamat kaynaklı hücre ölümünden fare hipokampal nöronal hücrelerini koruduğu bulunmuştur.17 Aronya suyu ile oral tedavi, yaşlı sıçanların öğrenme yeteneğini, hafızasını ve beyin morfolojisini iyileştirmiştir.17 Antosiyaninler, aronya üzümlerindeki ana aktif bileşenler olarak tanımlanmış ve amiloid-β kaynaklı bilişsel bozukluğa karşı güçlü antioksidan ve nöroprotektif etkiler sergilemiştir.17

Ahududu da oksidatif stresle mücadele ederek beyin sağlığına ve hafızaya katkıda bulunmaktadır. Oksidatif stres, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklar için bir risk faktörü olarak kabul edildiğinden, ahududu beyin sağlığını destekleyen önemli bir gıda olarak tanınmaktadır.38 Meyvelerdeki flavonoidlerin koordinasyonu ve hafızayı iyileştirmeye yardımcı olduğu gösterilmiştir.38

Josta üzümüne özgü beyin sağlığı ve bilişsel fonksiyon üzerine doğrudan insan klinik çalışmaları bulunmamaktadır. Ancak, ebeveyn bitkileri (kuş üzümü, bektaşi üzümü) ve ilgili meyveler (böğürtlen, aronya, ahududu) üzerindeki kapsamlı araştırmalar, Josta’nın da benzer nöroprotektif faydalar sunabileceğini düşündürmektedir. Kuş üzümü ekstraktının, sağlıklı genç katılımcılarda dikkat gerektiren görevleri yerine getirme yeteneğini artırdığı ve zihinsel yorgunluğu azalttığı gösterilmiştir.53 Bektaşi üzümünün, beyin hücrelerini koruduğu, odaklanmayı iyileştirdiği ve hafızayı güçlendirdiği belirtilmektedir.68

Bu bulgular, Josta üzümünün bilişsel sağlığa yönelik çok yönlü bir yaklaşıma katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Antioksidan ve anti-enflamatuar özellikleri, nöronal hasarı azaltarak ve sinir hücrelerinin işlevini destekleyerek nörodejeneratif hastalıkların önlenmesine yardımcı olabilir. Ancak, Josta üzümünün insanlarda beyin sağlığı ve bilişsel fonksiyonlar üzerindeki uzun vadeli ve spesifik etkilerini doğrulamak için daha fazla, iyi tasarlanmış insan klinik çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

G. Bağışıklık Sistemi Desteği

Josta üzümü, zengin vitamin ve antioksidan içeriği sayesinde bağışıklık sistemini destekleme potansiyeline sahiptir.

Bağışıklık Fonksiyonu Üzerindeki Etkiler:

Josta üzümü, yüksek C vitamini içeriğiyle bağışıklık sistemini güçlendirmede önemli bir rol oynamaktadır.1 C vitamini, yara iyileşmesi, cilt yenilenmesi, serbest radikallerin azaltılması ve demir emilimi için önemlidir ve soğuk algınlığının süresini kısaltmaya yardımcı olabilir.26

Josta üzümünün ekstraktları ve suyu, E. coli gibi bazı bakterilere karşı anti-fungal özellikler ve inhibitör etkiler göstermiştir.13 Bu doğrudan antimikrobiyal aktivite, Josta’nın bağışıklık sisteminin ilk savunma hattını destekleyebileceğini düşündürmektedir.

İlgili meyveler üzerinde yapılan araştırmalar, Josta’nın bağışıklık sistemi üzerindeki potansiyel etkileri hakkında daha fazla bilgi sağlamaktadır:

  • Aronya (chokeberry) üzümleri, bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve destekleyebilir.42 Test tüpü çalışmaları, aronya üzümü ekstraktlarının
    Escherichia coli ve Bacillus cereus gibi potansiyel olarak zararlı bakterilere karşı güçlü antibakteriyel aktivite sergilediğini göstermiştir.42 Aronya ayrıca, pro-enflamatuar maddelerin (TNF-α ve IL-6 gibi) salınımını inhibe ederek enflamasyonu azaltabilir, bu da bağışıklık sağlığını artırabilir.42 Aronya üzümlerinin antiviral etkileri de olabilir.42
  • Kuş üzümü ekstraktları, anti-enflamatuar, antioksidan ve antimikrobiyal etkiler göstermektedir.52 Kuş üzümü polifenolleri, bağışıklık hücrelerinin çoğalmasına ve farklılaşmasına katkıda bulunabilir ve bağışıklık hücresi yollarını modüle edebilir.64
  • Böğürtlenler, vitaminler (A, C, E, K ve B vitaminleri) ve mineraller (kalsiyum, magnezyum, potasyum) açısından zengindir ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye faydalıdır.18
  • Ahududu tüketimi, bağışıklık fonksiyonu ve fosfolipid metabolizması üzerinde olumlu bir etki göstermiştir.57 Ahududu takviyesinin ardından, sitotoksisite, bağışıklık hücresi trafiği, protein sinyal iletimi ve interlökin üretimi düzenlemesinde rol oynayan genlerde değişiklikler gözlemlenmiştir.57

Bu bulgular, Josta üzümünün bağışıklık sistemini çeşitli yollarla destekleme potansiyelini göstermektedir: doğrudan antimikrobiyal etkisi, yüksek C vitamini içeriği ve ebeveyn bitkilerinden ve ilgili meyvelerden miras aldığı immünomodülatör polifenoller aracılığıyla. Bu karmaşık etkileşimler, Josta’nın genel bağışıklık sağlığını iyileştirmek için değerli bir diyet bileşeni olabileceğini düşündürmektedir. Ancak, Josta’nın insan bağışıklık sistemi üzerindeki spesifik ve kapsamlı etkilerini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

H. Kilo Yönetimi

Josta üzümü, kilo yönetimi ve obezite ile mücadelede potansiyel faydalar sunan bir besin profiline sahiptir. Bu faydalar, özellikle lif içeriği, polifenolleri ve metabolizma üzerindeki etkileriyle ilişkilendirilmektedir.

Obezite ve Vücut Yağlanması Üzerindeki Etkiler:

Josta üzümü, 100 gramda 5.2g diyet lifi ve nispeten düşük 4.6g şeker içeriği ile kilo yönetimi için uygun bir besin profili sunmaktadır.8 Yüksek lifli gıdalar, tokluk hissini artırarak ve kalori alımını sınırlayarak kilo kontrolüne yardımcı olabilir.36

İlgili meyveler üzerinde yapılan araştırmalar, Josta’nın kilo yönetimi üzerindeki potansiyel etkileri hakkında daha fazla bilgi sağlamaktadır:

  • Aronya (chokeberry) üzümleri, vücut ağırlığı kontrolü ve obezite için potansiyel göstermektedir.61 Aronya ekstraktının, yüksek yağlı diyetle beslenen farelerde vücut ağırlığını ve gıda alımını önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir.17 Bu durum, leptin, insülin, trigliserit, toplam kolesterol ve LDL kolesterol serum düzeylerinde azalmaya yol açmıştır.17 Aronya polifenolleri, lipid emilimini inhibe ederek, termogenezi artırarak, lipid metabolizmasını düzenleyerek ve gıda alımını azaltarak obeziteyi iyileştirebilir.116
  • Böğürtlen ekstraktının, obez farelerde yağ kaybına yol açtığı ve glikoz ile insülin toleransını iyileştirdiği gösterilmiştir.117 Böğürtlen tüketimi, insülin duyarlılığını artırarak ve vücudun yağı daha etkili bir şekilde yakmasına yardımcı olarak obeziteyi ele alabilir.118 Böğürtlenlerdeki antosiyaninler, yüksek yağlı diyetle beslenen farelerde obeziteyi önleyebilir.119
  • Ahududu, düşük kalorili ve yüksek lifli yapısıyla uzun süre tokluk hissi sağlayarak kilo kontrolüne yardımcı olabilir.36 Ahududu polifenolleri, bağırsak mikrobiyotasını modüle ederek ve kardiyometabolik sağlığı iyileştirerek kilo yönetimine katkıda bulunabilir.121
  • Genel olarak, meyve ve meyve biyoaktiflerinin, diyet kaynaklı obeziteyi ve obezite ile ilişkili komplikasyonları önlemede veya karşı koymada potansiyel bir rol oynayabileceği çok sayıda deneysel çalışma (in vitro, in vivo ve klinik çalışmalar) ve epidemiyolojik çalışmaların meta-analizi ile gösterilmiştir.116

Josta üzümüne özgü insan kilo yönetimi çalışmaları sınırlı olsa da 122, Josta’nın lif açısından zengin ve düşük kalorili yapısı ile ebeveynlerinden ve ilgili meyvelerden miras aldığı biyoaktif bileşikler, kilo yönetimi için umut vadeden bir diyet bileşeni olabileceğini düşündürmektedir. Bu bileşikler, insülin duyarlılığını iyileştirerek, yağ oksidasyonunu artırarak ve bağırsak mikrobiyotasını modüle ederek etki gösterebilir. Ancak, Josta üzümünün insanlarda kilo yönetimi üzerindeki spesifik ve kapsamlı etkilerini doğrulamak için daha fazla, iyi tasarlanmış insan klinik çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

V. Sonuç ve Gelecek Yönelimler

Josta üzümü (Ribes × nidigrolaria), kuş üzümü ve bektaşi üzümünün bir melezi olarak, her iki ebeveyn bitkisinin en değerli özelliklerini bir araya getiren, besin açısından yoğun ve umut vadeden bir meyvedir. Bu meyve, yüksek C vitamini içeriği, zengin lif profili ve çeşitli antosiyaninler, fenolik asitler, rutin, kateşinler ve kuersetin gibi polifenolik bileşikler dahil olmak üzere etkileyici bir besin bileşimine sahiptir. Bu benzersiz kombinasyon, Josta üzümünün antioksidan, anti-enflamatuar, kardiyovasküler koruyucu, kan şekeri düzenleyici, sindirim sağlığını destekleyici, bağışıklık güçlendirici, antikanser ve nöroprotektif potansiyel gibi geniş bir sağlık faydaları yelpazesi sunabileceğini düşündürmektedir.

Mevcut bilimsel kanıtlar, Josta üzümünün potansiyel faydalarını güçlü bir şekilde desteklemektedir. Doğrudan antimikrobiyal aktivitesi ve ebeveyn bitkilerinden miras aldığı sinerjistik anti-enflamatuar potansiyeli, Josta’yı genel sağlık desteğinin ötesinde özel uygulamalar için cazip kılmaktadır. Kardiyovasküler sağlık üzerindeki olumlu etkileri, kan basıncını ve lipid profillerini iyileştirme potansiyeli, bu meyvenin kalp hastalığı riskini azaltmada önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Ayrıca, lif ve polifenollerinin sinerjistik etkisiyle glisemik kontrol üzerindeki çift mekanizmalı avantajı, Josta’yı diyabet ve metabolik sendromun önlenmesi ve yönetimi için değerli bir diyet bileşeni haline getirmektedir. Bağırsak mikrobiyotasını modüle etme ve sindirim sağlığını iyileştirme yeteneği de genel esenliğe katkıda bulunmaktadır.

Ancak, Josta üzümüne özgü insan klinik çalışmaları henüz sınırlıdır. Mevcut bulguların çoğu, Josta’nın ebeveyn bitkileri veya aronya, böğürtlen ve ahududu gibi diğer ilgili meyveler üzerinde yapılan in vitro, hayvan veya sınırlı insan çalışmalarından elde edilmiştir. Bu durum, Josta’nın insan sağlığı üzerindeki spesifik etkilerini tam olarak anlamak ve güvenilir dozaj önerileri geliştirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir.

Gelecek Yönelimler:

Josta üzümünün tam terapötik potansiyelini ortaya çıkarmak için gelecekteki araştırmaların aşağıdaki alanlara odaklanması önerilmektedir:

  1. Hedefe Yönelik İnsan Klinik Çalışmaları: Özellikle prediyabet, metabolik sendrom, hafif hipertansiyon veya dislipidemi gibi belirli risk altındaki popülasyonlarda, Josta üzümünün standardize edilmiş formları (taze meyve, meyve suyu, ekstrakt) kullanılarak randomize, plasebo kontrollü insan klinik çalışmaları yürütülmelidir. Bu, meyvenin klinik etkinliğini ve dozaj-yanıt ilişkilerini daha kesin bir şekilde belirleyecektir.
  2. Biyo Erişilebilirlik ve Metabolizma Çalışmaları: Josta’nın benzersiz polifenol profilinin (örneğin, rutin, kateşinler) insan vücudundaki biyoyararlanımını ve metabolizmasını inceleyen çalışmalar yapılmalıdır. Bu, aktif bileşiklerin ne kadarının emildiğini ve biyolojik olarak aktif metabolitlere dönüştüğünü anlamak için kritik öneme sahiptir.
  3. Cinsiyete Bağlı Etkilerin Araştırılması: Böğürtlen gibi ilgili meyvelerde gözlemlenen cinsiyete bağlı etkilerin Josta üzümü için de geçerli olup olmadığını belirlemek amacıyla cinsiyet farklılıklarını değerlendiren çalışmalar yapılmalıdır. Bu, kişiselleştirilmiş diyet önerileri için önemli bilgiler sağlayabilir.
  4. Uzun Vadeli Etkilerin Değerlendirilmesi: Josta üzümü tüketiminin kronik hastalıklar üzerindeki uzun vadeli etkilerini inceleyen kohort ve müdahale çalışmaları, potansiyel koruyucu faydalarını daha iyi anlamak için gereklidir.
  5. Spesifik Mekanizmaların Aydınlatılması: Josta’nın doğrudan antimikrobiyal aktivitesinden sorumlu spesifik bileşikleri ve mekanizmaları daha derinlemesine araştırmak, gıda güvenliği veya tamamlayıcı tıp alanlarında yeni uygulamalara yol açabilir.

Sonuç olarak, Josta üzümü, besin değeri yüksek bir “süper meyve” olarak büyük bir potansiyele sahiptir. Bilimsel araştırmalar ilerledikçe, bu eşsiz melez meyve, insan sağlığını iyileştirmek için değerli bir diyet stratejisi olarak daha geniş bir kabul görebilir.

Alıntılanan çalışmalar

  1. Jostaberry | Specialty Berry Plants | Ison’s Nursery & Vineyard, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.isons.com/shop/berry-plants/specialty-berry-plants/jostaberry/
  2. Jostaberry – FoodStory, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://foodstory.ca/foods/jostaberry
  3. Ribes x culverwellii Jostaberry PFAF Plant Database, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Ribes%20x%20culverwellii
  4. Ribes × nidigrolaria (F)|jostaberry/RHS Gardening, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.rhs.org.uk/plants/297045/ribes-nidigrolaria-(f)/details
  5. Jostaberry – Raintree Nursery, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://raintreenursery.com/products/jostaberry
  6. The nutritional value of desserts with the addition of Gooseberry family raw materials from the Northern Black Sea Region, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.cabidigitallibrary.org/doi/pdf/10.5555/20183065041
  7. countrysidetreefarms.com, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://countrysidetreefarms.com/all-about-jostaberries/#:~:text=Similar%20to%20many%20other%20fruits,protein%20and%200.5g%20fat.
  8. Jostaberry, raw – calories, kJ, nutrition facts | nutrelino.com, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://nutrelino.com/en/food-detail/josta-2
  9. Folia Horticulturae Antioxidant properties and phenolic profile of the most widely appreciated cultivated berry species: A comparative study – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/341000242_Folia_Horticulturae_Antioxidant_properties_and_phenolic_profile_of_the_most_widely_appreciated_cultivated_berry_species_A_comparative_study
  10. Phytochemical, Antimicrobial, and Antioxidant Activity of Different Extracts from Frozen, Freeze-Dried, and Oven-Dried Jostaberries Grown in Moldova, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11351914/
  11. Vue de Soluble solids, acidity, phenolic content and antioxidant capacity of fruits and berries cultivated in Serbia, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://revues.cirad.fr/index.php/fruits/article/view/32142/31741
  12. Characterization of biscuits enriched with black currant and jostaberry powder, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://hrcak.srce.hr/file/217375
  13. Analysis and Sensory Evaluation of Jostaberry (Ribes x nidigrolaria Bauer) Volatiles, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/256328101_Analysis_and_Sensory_Evaluation_of_Jostaberry_Ribes_x_nidigrolaria_Bauer_Volatiles
  14. Berry Bioactives and Their Health-Promoting Roles – Encyclopedia.pub, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://encyclopedia.pub/entry/18292
  15. Jostaberries Information and Facts – Specialty Produce, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://specialtyproduce.com/produce/Jostaberries_15154.php
  16. Jostaberry Fruit Champion of Health | PDF | Berry | Blueberry – Scribd, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.scribd.com/document/276172626/JOSTABERRY-FRUIT-CHAMPION-OF-HEALTH
  17. Potential Benefits of Black Chokeberry (Aronia melanocarpa) Fruits and Their Constituents in Improving Human Health – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/1420-3049/27/22/7823
  18. (PDF) Blackberries and Mulberries: Berries with Significant Health …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/372676336_Blackberries_and_mulberries_Berries_with_significant_health-promoting_properties
  19. Blackberry Fruit: Nutrition Facts and Health Benefits – Virginia Tech, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.pubs.ext.vt.edu/content/dam/pubs_ext_vt_edu/spes/spes-366/SPES-366P.pdf
  20. Berries as a Treatment for Obesity-Induced Inflammation: Evidence from Preclinical Models, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2072-6643/13/2/334
  21. Blackberries and Mulberries: Berries with Significant Health-Promoting Properties – PMC, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10418693/
  22. Berries: Anti-inflammatory Effects in Humans | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/260151739_Berries_Anti-inflammatory_Effects_in_Humans
  23. Chemical Compounds of Berry-Derived Polyphenols and Their Effects on Gut Microbiota, Inflammation, and Cancer – PubMed Central, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9146061/
  24. (PDF) Berries: Emerging impact on cardiovascular health – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/43130072_Berries_Emerging_impact_on_cardiovascular_health
  25. Chemical Compounds of Berry-Derived Polyphenols and Their Effects on Gut Microbiota, Inflammation, and Cancer – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/1420-3049/27/10/3286
  26. 6 Blackberry Health Benefits You Can’t Ignore – Healthline, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.healthline.com/health/benefits-of-blackberries
  27. 7 of the Best Fruits for Diabetics (Based On Sugar and Nutrients), erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.dietvsdisease.org/best-fruits-diabetics/
  28. The Amazing Power of Microbiota – Yuka, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://yuka.io/en/health-microbiota/
  29. Boost Your Gut Health with Fiber: The Plant-Based Secret to Digestive Bliss, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://thehappypear.ie/articles/boost-your-gut-health-with-fiber-the-plant-based-secret-to-digestive-bliss/
  30. Structural and mechanical properties of the jostaberry jelly – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/322155400_Structural_and_mechanical_properties_of_the_jostaberry_jelly
  31. Effect of Selenium Application on Quality, Phytochemical Composition and Mineral Content Properties of Red Currant (Ribes rubrum L.) and Jostaberry (Ribes ×nidigrolaria Bauer) in – ASHS Journals, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://journals.ashs.org/view/journals/hortsci/59/8/article-p1049.xml
  32. [Mineral profile of black currant (Ribes nigrum L.), growing in the Far Northeast of Russia], erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31722145/
  33. foodstruct.com, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://foodstruct.com/food/gooseberry
  34. Blackberry Leaves as New Functional Food? Screening Antioxidant …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8750396/
  35. Giant Jostaberry – Raintree Nursery, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://raintreenursery.com/products/giant-jostaberry
  36. Frambuaz Kaç Kalori? – Diyetisyen Ayşe Tuğba Şengel, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://aysetugbasengel.com/frambuaz-kac-kalori/
  37. Nutrition – Washington Red Raspberry Commission, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://redrazz.org/raspberries-101/nutrition/
  38. 6 Benefits of Raspberries, Plus Facts and Nutrition – Health, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.health.com/food/raspberries-nutrition
  39. Evaluation of Antioxidant, Anti-inflammatory, and Antimicrobial …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10934067/
  40. Anthocyanin content, antioxidant, anti-inflammatory and anticancer …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/229102503_Anthocyanin_content_antioxidant_anti-inflammatory_and_anticancer_properties_of_blackberry_and_raspberry_fruits
  41. Red Raspberries and Their Bioactive Polyphenols: Cardiometabolic and Neuronal Health Links – PMC – PubMed Central, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4717884/
  42. Aronia Berries (Chokeberries): Nutrition, Benefits, and More, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.healthline.com/nutrition/aronia-berries
  43. Blackberries Nutrition Facts and Health Benefits – Verywell Fit, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.verywellfit.com/blackberry-nutrition-facts-calories-and-health-benefits-4109221
  44. Laboratory and clinical studies of cancer chemoprevention by antioxidants in berries – PMC, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3246882/
  45. 8 Incredible Blackberry Benefits for Your Health, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://tidestrading.com/8-incredible-blackberry-benefits-for-your-health/
  46. Enforcing the Antioxidant Properties of Blackberries Against Breast Cancer by Activating Different Cell Signaling Mechanisms: An Updated Review | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/384824032_Enforcing_the_Antioxidant_Properties_of_Blackberries_Against_Breast_Cancer_by_Activating_Different_Cell_Signaling_Mechanisms_An_Updated_Review
  47. 6 Antioxidant-Rich Foods You Should Be Eating for Better Health, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.verywellhealth.com/foods-high-in-antioxidants-11760827
  48. The Antioxidant and Anti-Inflammatory Properties of Wild Bilberry Fruit Extracts Embedded in Mesoporous Silica-Type Supports: A Stability Study – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2076-3921/13/2/250
  49. Red Fruits: Extraction of Antioxidants, Phenolic Content, and Radical Scavenging Determination: A Review – Blueberries Consulting, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://cdn.blueberriesconsulting.com/2019/04/antioxidants-06-00007-v2.pdf
  50. Antioxidant Activity of Elderberry Fruits during Maturation – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2077-0472/11/6/555
  51. Berry Phenolic and Volatile Extracts Inhibit Pro-Inflammatory Cytokine Secretion in LPS-Stimulated RAW264.7 Cells through Suppression of NF-κB Signaling Pathway – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2076-3921/9/9/871
  52. The health benefits of blackcurrants – PubMed, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22673662/
  53. The Natural Brain Boost – The Blackcurrant Foundation, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://blackcurrantfoundation.co.uk/the-natural-brain-boost/
  54. Ahududu (Frambuaz) Nedir? Ahududu Faydaları Nelerdir? – Memorial, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/ahududu-faydalari
  55. Frambuazın Faydaları Nelerdir? Vitamin, Mineraller ve Sağlık Üzerindeki Etkileri – Acıbadem, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.acibadem.com.tr/hayat/frambuaz-faydalari-nelerdir/
  56. The Effects of Raspberry Consumption on Glycemic Control and …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11163149/
  57. Effects of Daily Raspberry Consumption on Immune-Metabolic …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2072-6643/12/12/3858
  58. Immunomodulatory Effect of Raspberry (Rubus idaeus L.) Fruit Extracts on Activated Macrophages and Dysfunctional Vascular Endothelial Cells – Preprints.org, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.preprints.org/manuscript/202501.2309/v1
  59. Anti-Inflammatory Effects of Polyphenolic-Enriched Red Raspberry Extract in an Antigen Induced Arthritis Rat Model – PMC, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3306488/
  60. Effects of Daily Raspberry Consumption on Immune-Metabolic …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33348685/
  61. Beyond just a berry: The multifaceted health benefits of black …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.news-medical.net/news/20240212/Beyond-just-a-berry-The-multifaceted-health-benefits-of-black-chokeberry.aspx
  62. Potential Benefits of Black Chokeberry (Aronia melanocarpa) Fruits and Their Constituents in Improving Human Health. – Outbreak.info, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.outbreak.info/resources/pmid36431924
  63. Aronia melanocarpa Products and By-Products for Health and …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2076-3921/10/7/1052
  64. Immunomodulatory Effects of Aronia Juice Polyphenols—Results of …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9312026/
  65. Jostaberry – Silver Run Forest Farm, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://silverrunforestfarm.org/nursery/josta
  66. Study Details | Berries, Inflammation, and Gut Microbiome – ClinicalTrials.gov, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.clinicaltrials.gov/study/NCT04100200?term=berries%20AND%20cancer&viewType=Table&rank=2
  67. gooseberries | Health Topics – NutritionFacts.org, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://nutritionfacts.org/topics/gooseberries/
  68. Gooseberry: Top Health Benefits and Nutritional Insights You Need, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.hizuno.com/blog/Health/gooseberry-superfruit-health-benefits
  69. GUT MICROBIOTA MEDIATES THE CARDIOVASCULAR EFFECTS OF BERRY ANTHOCYANINS – Office of Undergraduate Research – The University of Utah, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://our.utah.edu/spur/gut-microbiota-mediates-the-cardiovascular-effects-of-berry-anthocyanins/
  70. The 8 Healthiest Berries You Can Eat – Healthline, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.healthline.com/nutrition/8-healthy-berries
  71. Study of Chokeberry to Reduce Cardiovascular Disease Risk in Former Smokers, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://clinicaltrials.gov/study/NCT01541826
  72. Effects of New Zealand Black Currant Extract on Exercising Substrate Utilization and Postexercise Blood Pressure in Men and Women in – Human Kinetics Journals, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://journals.humankinetics.com/view/journals/ijsnem/35/2/article-p150.xml
  73. Cardiovascular Health – The Blackcurrant Foundation, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://blackcurrantfoundation.co.uk/cardiovascular-health/
  74. Chokeberry Juice Containing Polyphenols Does Not Affect Cholesterol or Blood Pressure but Modifies the Composition of Plasma Phospholipids Fatty Acids in Individuals at Cardiovascular Risk – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2072-6643/11/4/850
  75. Effect of Amla fruit (Emblica officinalis Gaertn.) on blood glucose and lipid profile of normal subjects and type 2 diabetic patients – PubMed, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21495900/
  76. Daily supplementation with aronia melanocarpa (chokeberry) reduces blood pressure and cholesterol: a meta analysis of controlled clinical trials | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/343668038_Daily_supplementation_with_aronia_melanocarpa_chokeberry_reduces_blood_pressure_and_cholesterol_a_meta_analysis_of_controlled_clinical_trials
  77. Daily supplementation with aronia melanocarpa (chokeberry …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32794414/
  78. The effects of raspberry consumption on lipid profile and blood …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11016397/
  79. What Happens to Your Blood Pressure When You Eat Strawberries Regularly, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.verywellhealth.com/do-strawberries-lower-blood-pressure-11769365
  80. What Happens to Your Body When You Eat Blackberries Regularly, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.verywellhealth.com/blackberries-11755978
  81. Control Your Blood Sugar | Just One Boiled Egg Is Needed To Control Sugar In The Blood | Diabetes [3b0bba] – Mississippi Valley State University, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mvsu.edu/sites/default/files/webform/43b0bba4-9af8vmbzvac.html
  82. An Anthocyanin-Rich Mixed-Berry Intervention May Improve Insulin Sensitivity in a Randomized Trial of Overweight and Obese Adults – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2072-6643/11/12/2876
  83. Select Polyphenol-Rich Berry Consumption to Defer or Deter Diabetes and Diabetes-Related Complications – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2072-6643/12/9/2538
  84. Blackcurrant Extract Ameliorates Hyperglycemia in Type 2 Diabetic Mice in Association with Increased Basal Secretion of Glucagon-Like Peptide-1 and Activation of AMP-Activated Protein Kinase – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/327336831_Blackcurrant_Extract_Ameliorates_Hyperglycemia_in_Type_2_Diabetic_Mice_in_Association_with_Increased_Basal_Secretion_of_Glucagon-Like_Peptide-1_and_Activation_of_AMP-Activated_Protein_Kinase
  85. Blackcurrant (Ribes nigrum) lowers sugar-induced postprandial glycaemia independently and in a product with fermented quinoa: a randomised crossover trial – PMC, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8340457/
  86. Aqueous Blackcurrant Extract Improves Insulin Sensitivity and Secretion and Modulates the Gut Microbiome in Non-Obese Type 2 Diabetic Rats – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2076-3921/10/5/756
  87. Supplementing Diet with Blackberry Extract Causes a Catabolic …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/272945567_Supplementing_Diet_with_Blackberry_Extract_Causes_a_Catabolic_Response_with_Increments_in_Insulin_Sensitivity_in_Rats
  88. Polyphenol-Rich Aronia melanocarpa Fruit Beneficially Impact Cholesterol, Glucose, and Serum and Gut Metabolites: A Randomized Clinical Trial – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2304-8158/13/17/2768
  89. The Effect of Aronia Berry on Type 1 Diabetes In Vivo and In Vitro – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/323354963_The_Effect_of_Aronia_Berry_on_Type_1_Diabetes_In_Vivo_and_In_Vitro
  90. Consumption of Chokeberry Bio-Products Improves Specific Metabolic Parameters and Increases the Plasma Antioxidant Status – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2076-3921/13/6/699
  91. Potential of Sorbus berry extracts for management of type 2 diabetes: Metabolomics investigation of 1H NMR spectra, α-amylase and α-glucosidase inhibitory activities, and in vivo anti-hyperglycaemic activity of S. norvegica – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/334272128_Potential_of_Sorbus_berry_extracts_for_management_of_type_2_diabetes_Metabolomics_investigation_of_1H_NMR_spectra_a-amylase_and_a-glucosidase_inhibitory_activities_and_in_vivo_anti-hyperglycaemic_acti
  92. The #1 Fruit to Eat for Gut Health, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.verywellhealth.com/best-fruit-for-gut-health-11770258
  93. Bağırsakları Çalıştıran Gıdalar Nelerdir? – Medicana, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.medicana.com.tr/saglik-rehberi-detay/20727/bagirsaklari-calistiran-gidalar
  94. In vitro digestion of the whole blackberry fruit: bioaccessibility …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/354290085_In_vitro_digestion_of_the_whole_blackberry_fruit_bioaccessibility_bioactive_variation_of_active_ingredients_and_impacts_on_human_gut_microbiota
  95. Health Research Library > Microbiome: Review | Cranberry Institute, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.cranberryinstitute.org/cranberry-health-research/library/category/microbiome/microbiome-review
  96. The Effects of Berry Polyphenols on the Gut Microbiota and Blood Pressure: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials in Humans – PubMed Central, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9182664/
  97. Impact of Novel Foods on the Human Gut Microbiome: Current Status – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/2076-2607/12/9/1750
  98. Modulation of the Gut Microbiota by Nutrition and Its Relationship to Epigenetics – MDPI, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.mdpi.com/1422-0067/25/2/1228
  99. Gut microbiota research ushers in a new era of health and sustainability – Tech Explorist, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.techexplorist.com/gut-microbiota-research-ushers-new-era-health-sustainability/97994/
  100. Study Details | Impacts of Fruit on the Gut Health and Human Health | ClinicalTrials.gov, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://clinicaltrials.gov/study/NCT05063929
  101. From waste to the gut: Can blackcurrant press cake be a new functional ingredient? Insights on in vivo microbiota modulation, oxidative stress, and inflammation | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/370792349_From_waste_to_the_gut_can_blackcurrant_press_cake_be_a_new_functional_ingredient_Insights_on_in_vivo_microbiota_modulation_oxidative_stress_and_inflammation
  102. Membrane processing effect of blackberry (Rubus adenotrichos) on …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/351085674_Membrane_processing_effect_of_blackberry_Rubus_adenotrichos_on_cytotoxic_and_pro-apoptotic_activities_against_cancer_cell_lines
  103. In Vitro and in Vivo Models of Colorectal Cancer: Antigenotoxic Activity of Berries | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/259845755_In_Vitro_and_in_Vivo_Models_of_Colorectal_Cancer_Antigenotoxic_Activity_of_Berries
  104. Aronia melanocarpa L. fruit peels show anti-cancer effects in preclinical models of breast carcinoma: The perspectives in the chemoprevention and therapy modulation – Frontiers, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.frontiersin.org/journals/oncology/articles/10.3389/fonc.2024.1463656/full
  105. Black raspberries in cancer clinical trials: Past, present and future …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5008867/
  106. The preventive and inhibitory effects of red raspberries on cancer – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/378757160_The_preventive_and_inhibitory_effects_of_red_raspberries_on_cancer
  107. In vitro and in vivo models of colorectal cancer: Antigenotoxic activity of berries – Queen’s University Belfast, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pure.qub.ac.uk/en/publications/in-vitro-and-in-vivo-models-of-colorectal-cancer-antigenotoxic-ac
  108. A black raspberry extract inhibits proliferation and regulates …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3919135/
  109. Antiproliferative Activity of Anthocyanins Pure Extracts from Mulberries and Raspberries on HeLa and A2780 Human Cancer Cell Lines – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/329676630_Antiproliferative_Activity_of_Anthocyanins_Pure_Extracts_from_Mulberries_and_Raspberries_on_HeLa_and_A2780_Human_Cancer_Cell_Lines
  110. From cell lines to animal models: “plant- derived chemotherapeutics unlocking new frontiers against oral squamous cell carcinoma”-a comprehensive systematic review – PubMed, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40097871/
  111. Berry Fruit Supplementation and the Aging Brain | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/5640779_Berry_Fruit_Supplementation_and_the_Aging_Brain
  112. Neuroprotective effects of berry fruits on neurodegenerative diseases, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://squ.elsevierpure.com/en/publications/neuroprotective-effects-of-berry-fruits-on-neurodegenerative-dise
  113. Recent advances in berry supplementation and age-related cognitive decline – PubMed, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19057194/
  114. Therapeutic potential of blackberry extract in the preventing memory …, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/368244005_Therapeutic_potential_of_blackberry_extract_in_the_preventing_memory_deficits_and_neurochemical_alterations_in_the_cerebral_cortex_hippocampus_and_cerebellum_of_a_rat_model_with_amnesia
  115. Potential Benefits of Black Chokeberry (Aronia melanocarpa) Fruits and Their Constituents in Improving Human Health, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9696386/
  116. The anti-obesogenic effects of dietary berry fruits: A review | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/352474189_The_anti-obesogenic_effects_of_dietary_berry_fruits_A_review
  117. Naturally occurring molecule rivals Ozempic in weight loss, sidesteps side effects, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://med.stanford.edu/news/all-news/2025/03/ozempic-rival.html
  118. Blackberries: Health Benefits, Nutrients, Preparation, and More – WebMD, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.webmd.com/diet/health-benefits-blackberries
  119. The potential therapeutic application of berry fruits targeting obesity and obesity-related disorders – ResearchGate, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/372524715_The_potential_therapeutic_application_of_berry_fruits_targeting_obesity_and_obesity-related_disorders
  120. Leptofix Shopping Tips: Get Authentic Product – Latest Review, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.higheredimmigrationportal.org/wp-content/uploads/formidable/25/Leptofixultra-0711u494jl.pdf
  121. A healthy, low-calorie dietary strategy to improve the gut microbiota and metabolic health, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://nutrition.org/a-healthy-low-calorie-dietary-strategy-to-improve-the-gut-microbiota-and-metabolic-health/
  122. Blackberry and Fat Oxidation Study – USDA ARS, erişim tarihi Ağustos 4, 2025, https://www.ars.usda.gov/ARSUserFiles/80400510/Completed%20Studies%20Summaries/Blackberry%20and%20Fat%20Oxidation%20Study.pdf